Impermanent Loss là gì?
Impermanent Loss hay tổn thất tạm thời xảy ra do giá của các token bị thay đổi sau khi bạn gửi nó vào pool thanh khoản. Thay đổi này được gọi là tổn thất/lỗ khi mà giá trị tính theo đô la của token tại thời điểm rút tiền nhỏ hơn giá trị của nó tại thời điểm gửi.
Khi chủ động gửi token vào các nhóm thanh khoản hay cung cấp thanh khoản, người dùng sẽ nhận được phần thưởng. Tùy thuộc vào giao thức bạn farming mà các phần thưởng sẽ khác nhau nhưng nhìn chung nó sẽ có lợi hơn so với việc chỉ hold token. Tuy nhiên cung cấp thanh khoản cũng tồn tại một số rủi ro về thanh lý, kiểm soát và giá cả.
Số lượng nhà cung cấp thanh khoản và token trong pool thanh khoản quyết định mức độ rủi ro của tổn thất tạm thời. Token được bắt cặp với 1 token khác, thường là 1 stablecoin (ví dụ như USDT) hay Ether (ETH)… Các pool stablecoin thường sẽ ít bị tổn thất tạm thời hơn.
Vậy tại sao nhiều người dùng lại tiếp tục cung cấp thanh khoản trên trong khi dễ bị tổn thất như vậy? Đó là do phí giao dịch có thể bù đắp cho tổn thất tạm thời. Ví dụ, các pool trên Uniswap thường rất dễ lỗ tạm thời nhưng người cung cấp thanh khoản vẫn có thể có lãi nhờ khoản phí giao dịch 0,3%.
Impermanent Loss Protection là gì?
Impermanent Loss Protection (ILP) là một loại bảo hiểm để bảo vệ các nhà cung cấp thanh khoản khỏi những tổn thất không mong muốn. Việc cung cấp thanh khoản chỉ có lợi khi mà lọi ích của farming lớn hơn lỗ tạm thời. Vậy nên nếu các nhà cung cấp thanh khoản bị lỗ, họ có thể sử dụng ILP để tự bảo vệ mình.
Để kích hoạt ILP, các nhà cung cấp phải staking token trong một farm nhất định. Ví dụ như với Bancor Network, khi người dùng gửi một khoản tiền mới vào Bancor, mức bảo hiểm của giao thức này sẽ tăng 1% mỗi ngày, bạn sẽ được nhận đủ tiền bảo hiểm sau 100 ngày. Bất kỳ khoản lỗ nào xảy ra trong 100 ngày đầu tiên hoặc thời điểm nào sau đó sẽ được quyết đinh tại thời điểm rút tiền.
Nếu người dùng rút tiền trước thời hạn 100 ngày thì chỉ nhận được một phần bồi thường tổn thất tạm thời. Ví dụ nếu bạn chỉ gửi tiền vào pool 40 ngày, khi rút bạn nhận được bồi thường 40%. Nếu rút trong 30 ngày đầu tiên, không được nhận bồi thường.
Cách tính Impermanent Loss
Giả sử bạn là nhà cung cấp thanh khoản với 10 ETH cho pool 50/50 ETH/USDT. Như vậy bạn sẽ phải gửi 10 ETH và 10.000 USDT (giả sử 1 ETH = 1.000 USDT). Pool mà bạn tham gia có giá trị là 100.000 USDT (50 ETH và 50.000 USDT). Như vậy bạn đang chiếm 20% tài sản trong pool. Trong thời gian bạn cung cấp thanh khoản, giá của ETH đã tăng gấp đôi, giờ đây 1 ETH = 2000 USDT.
Ta có công thức: Sản phẩm không đổi = ETH thanh khoản* Token thanh khoản
Áp dụng vào ví dụ, với 50 ETH và 50.000 USDT, sản phẩm không đổi = 50 * 50.000 = 2.500.000
Tương tự, ta có thể tìm ra giá ETH trong pool bằng công thức:
Token thanh khoản/ETH thanh khoản = giá ETH, tức 50.000/50 = 1000.
Hiện giá mới của 1 ETH = 2.000 USD, vì vậy:
Công thức tính ETH thanh khoản và token thanh khoản
ETH thanh khoản= căn bậc 2 (Sản phẩm không đổi/giá ETH)
Token thanh khoản = căn bậc 2 (Sản phẩm không đổi * giá ETH)
Áp dụng cho ví dụ:
ETH thanh khoản= căn bậc 2 (2.500.000/2.000) = 35,355 ETH
Token thanh khoản = căn bậc 2 (2.500.000 * 2000) = 70.710,6 USDT
Như vậy, ta có giá trị ETH và USDT cũ và mới như sau:
- Cũ: 50 ETH và 50.000 USDT
- Mới: 35 ETH và 70.710 USDT
Tại thời điểm này, nếu nhà cung cấp thanh khoản muốn rút tài sản khỏi pool, họ sẽ nhận được số tiền tương ứng 20% mỗi loại tài sản mới. Tức họ sẽ nhận được 7 ETH (20% của 35 ETH) và 14.142 USDT (20% của 70.710 USDT).
Tổng giá trị tài sản rút: 7 ETH * 2.000 USDT + 14.142 USDT = 28.142 USDT.
Nếu nhưng tài sản này không gửi vào pool thanh khoản, chủ sở hữu kiếm được: (10 ETH * 2.000 USDT) + 10.000 USDT = 30.000 USDT
Người cung cấp thanh khoản đã tổn thất: 30.000 – 28.142 = 1.858 USDT
Tổn thất này được coi là vĩnh viễn nếu nhà cung cấp rút toàn bộ 20% cổ phần của họ.
Làm thế nào để tránh Impermanent Loss?
Nhìn chung tổn thất tạm thời là điều khó có thể tránh khỏi nhưng các nhà cung cấp thanh khoản có thể sử dụng một số biện pháp để giảm thiểu rủi ro như gửi thanh khoản cho các cặp stablecoin hay các cặp tiền ít biến động.
Ngoài ra, các nhà cung cấp thanh khoản cần phải biết khi nào nên bán số lượng cổ phần mình đang nắm giữa trước khi giá chênh lệch quá xa so với mức khởi đầu. Để làm được điều đó, nên tìm hiểu và quan sát kỹ các biến động của thị trường.
Các tổ chức tài chính lớn thường không tham gia vào các pool thanh khoản do rủi ro tổn thất tạm thời. Tuy nhiên nếu AMM được các cá nhân và doanh nghiệp trên thế giới áp dụng rộng rãi thì vấn đề này có thể được giải quyết.