Chẳng còn bao lâu nữa, Ethereum Mainnet hiện tại sẽ hợp nhất cùng với hệ thống Beacon Chain proof-of-stake. Điều này sẽ đánh dấu sự kết thúc của quá trình Ethereum proof-of-work và chuyển đổi hoàn toàn sang proof-of-stake.
Điều này sẽ tạo tiền đề để Ethereum có thể nâng cấp mở rộng trong tương lai. Hợp nhất cũng giúp giảm mức tiêu thụ năng lượng của Ethereum xuống 99,95%.
Proof-of-Work và Proof-of-Stake là gì?
Proof-of-Work (PoW) là quá trình các thợ đào xác thực, tổng hợp các giao dịch và thông báo (broadcast) chúng tới mạng lưới các node trên blockchain Bitcoin. Việc tổng hợp giao dịch này đòi hỏi thợ đào phải cạnh tranh với nhau để tìm ra một hàm băm mã hóa (cryptographic hash) hợp lệ. Vậy nên mới có cái tên Proof-of-Work – bằng chứng cho thấy thợ đào đã tiêu tốn năng lượng để đi tìm hàm băm mã hóa và giành quyền tổng hợp và xác thực giao dịch.
Trái lại, để giải quyết vấn đề tiêu hao năng lượng của Proof-of-Work, với Proof-of-Stake (PoS), mạng lưới sẽ dựa vào số dư ETH mà validator đang stake vào mạng lưới để chọn ra người có thể giành quyền xác thực giao dịch và nhận về phần thưởng (reward).
Proof-of-Stake là ý tưởng được đề xuất lần đầu tiên vào năm 2011 trong forum BitcoinTalk. Vitalik Buterin đã mượn ý tưởng này để xây dựng nên cơ chế bảo vệ cho blockchain Ethereum thay cho PoW của Bitcoin, theo như whitepaper được viết năm 2013. Ý tưởng là vậy nhưng thực tế, blockchain Ethereum đã được khởi chạy với PoW trước tiên bởi xây dựng một blockchain PoS thời điểm đó là “không hề đơn giản”.
Khi ấy, Vitalik vẫn nghĩ quá trình chuyển đổi từ PoW sang PoS chỉ mất có một năm.
Cho đến nay, nó đã kéo dài tới những 6 năm, và chặng đường này đang đi đến hồi kết để mở ra một chương mới trong lịch sử của Ethereum – lịch sử mang tên Proof-of-Stake.
The Merge là gì?
Ethereum đã trải qua hơn 10 đợt fork và cập nhật kể từ khi whitepaper được ra mắt hồi năm 2013. Rất nhiều bản fork và cập nhật đã nhắc tới thuật ngữ “bom độ khó” (difficulty bomb). Bom độ khó là kế hoạch tăng độ khó trong việc tạo ra cryptographic hash trong cơ chế PoW, tức các thợ đào sẽ tiêu tốn nhiều năng lượng hơn trong việc xác thực và tổng hợp giao dịch. Điều này sẽ trở thành động lực để họ chuyển sang sử dụng blockchain PoS, nhưng trong thời điểm mà blockchain PoS vẫn chưa sẵn sàng để ra mắt, bom độ khó sẽ là một trở ngại đối với người dùng Ethereum khi chi phí sử dụng tăng lên quá cao. Chính vì thế trong những bản cập nhật trước đây, vấn đề về bom độ khó luôn được hoãn lại để đội ngũ Ethereum tập trung vào việc hoàn thiện những tính năng mới cho nền tảng blockchain này.
Vào tháng 10/2020, hợp đồng thông minh cho phép staking trên blockchain PoS được triển khai trên Mainnet. Người dùng sẽ cần phải stake tối thiểu 32 ETH vào hợp đồng tiền gửi để trở thành một validator trên blockchain ETH 2.0 (blockchain sử dụng PoS, hay còn gọi là Beacon Chain). Đến khoảng cuối tháng 11/2020, hợp đồng ETH 2.0 đạt đủ lượng stake là 16384, đủ điều kiện cho Beacon Chain bắt đầu khởi chạy.
Ngày đầu tiên của tháng 12/2020, Beacon Chain chính thức sản xuất block đầu tiên.
Tuy nhiên, Beacon Chain sử dụng PoS và Mainnet của Ethereum khi ấy vẫn hoạt động một cách độc lập: Mainnet (gọi là execution layer) sẽ chịu trách nhiệm tổng hợp và xác thực giao dịch, còn Beacon Chain (consensus layer) sẽ có vai trò kiểm soát cơ chế đồng thuận giữa các validator.
Trong giai đoạn từ cuối năm 2020 đến nay, đội ngũ Ethereum đã tiến hành nhiều bản cập nhật để cải thiện vấn đề phí gas trên blockchain này, tiêu biểu như:
– Cập nhật Berlin: Bắt đầu từ block số 12,244,000, bản cập nhật này giúp cải tiến phí gas cho một số tác vụ trên Ethereum và hỗ trợ thêm nhiều loại giao dịch.
– Cập nhật London: Khởi chạy từ block số 12,965,000, một cải tiến quan trọng trong bản cập nhật này là việc ứng dụng EIP-1559 giúp phí giao dịch trở nên dễ đoán hơn với người dùng cũng như để áp dụng cơ chế giảm phát lên ETH.
Đến tháng 10/2021, bản cập nhật đầu tiên cho Beacon Chain – Altair (sao Ngưu Lang) – chính thức được ra mắt. Bản cập nhật này đề ra một số thay đổi trong cơ chế thưởng-phạt cho validator.
Cụ thể, mức slashing và mức thưởng cho validator đều sẽ tăng lên. Ngoài ra, bản cập nhật này đã cho phép người dùng có thể chạy node chỉ bằng những thiết bị cơ bản như điện thoại mà không cần tới cơ sở hạ tầng của một bên thứ ba. Những người dùng này được gọi là light client. Với sự trợ giúp của sync committee (Ủy ban đồng bộ hóa dữ liệu, bao gồm 512 validator, được chọn ngẫu nhiên bởi mạng lưới Ethereum và được thay đổi sau khoảng 27 giờ đồng hồ), các light client sẽ không cần dùng tới quá nhiều dữ liệu để xác thực giao dịch như trước nữa; thay vào đó, sync committee sẽ chịu trách nhiệm ký xác thực các block header, và light client chỉ cần phải xác nhận lại những chữ ký này.
Hai bản cập nhật khác vào cuối năm 2021 (Arrow Glacier) và giữa năm 2022 (Gray Glacier) chủ yếu chỉ xoay quanh vấn đề trì hoãn bom độ khó cho đến khi Beacon Chain sẵn sàng hợp nhất với Mainnet PoW hiện tại của Ethereum – The Merge.
Khoảng tháng 06/2022, quá trình hợp nhất này đã diễn ra thành công trên hai testnet của Ethereum là Ropsten và Sepolia. Đến tháng 8, The Merge đã được triển khai ổn định trên testnet cuối cùng Goerli, đem giấc mơ hiện thực hóa PoS trên Mainnet của Ethereum tới gần hơn với cộng đồng. 15-16/09 là thời điểm mà các nhà phát triển Ethereum ước lượng bản nâng cấp The Merge sẽ được diễn ra.
Song song với The Merge, hệ thống này bao gồm bốn danh mục quan trọng khác để tạo thành một hệ thống vững chắc cho nền tảng Ethereum hoạt động, bao gồm:
- The Surge: gia tăng khả năng mở rộng của Ethereum thông qua sharding.
- The Verge: cho phép người dùng xác thực block trên Ethereum hoặc thậm chí trở thành validator mà không cần tới thiết bị lưu trữ dữ liệu quá đồ sộ với hàng trăm GB.
- The Purge: giảm thiểu lượng dữ liệu cần phải lưu trữ, đặc biệt là dữ liệu trên blockchain PoW cũ.
- The Splurge: tiến hành một vài tính năng bổ trợ khác cho Ethereum như Account Abstraction hoặc biện pháp giảm thiểu MEV…
Người dùng cần làm gì?
Hợp nhất là một trong những nâng cấp quan trọng và được mong đợi nhất trong lịch sử của Ethereum. Mặc dù về lâu dài tác động của nó sẽ được mọi người cảm nhận nhưng trong thời gian tới, một số người sẽ cần thực hiện vài hành động để sẵn sàng cho Hợp nhất.
Với tư cách là người dùng hoặc người nắm giữ ETH hoặc bất kỳ tài sản kỹ thuật số nào khác trên Ethereum, cũng như các nhà phân phối không hoạt động bằng nút, bạn không cần phải làm bất cứ điều gì với tiền hoặc ví của mình trước khi Hợp nhất.
Mặc dù đã hoán đổi bằng chứng công việc, toàn bộ lịch sử của Ethereum kể từ khi khởi đầu vẫn còn nguyên vẹn và không thay đổi sau khi chuyển đổi sang bằng chứng cổ phần. Mọi khoản tiền được giữ trong ví của bạn trước khi Hợp nhất sẽ vẫn có thể truy cập được sau khi Hợp nhất. Bạn không cần thực hiện hành động nào để nâng cấp.
Khi chúng tôi tiếp cận Sự hợp nhất của Ethereum Mainnet, bạn nên cảnh giác cao độ đối với những trò gian lận đang cố gắng lợi dụng người dùng trong quá trình chuyển đổi này. Không gửi ETH của bạn đến bất kỳ nơi nào để cố gắng “nâng cấp lên ETH2.” Không có mã thông báo “ETH2” và bạn không cần làm gì thêm để tiền của mình vẫn an toàn.
The Merge diễn ra khi nào
The Merge dự kiến diễn ra trong quý 3/quý 4 năm nay. Các nhà phát triển khách hàng hiện đang làm việc đến thời hạn cuối cùng là ngày 19 tháng 9 năm 2022, nhưng điều này có thể thay đổi tùy thuộc vào sự thành công của hợp nhất testnet cuối cùng (Goerli) vào giữa tháng 8, khách hàng tiếp tục quá trình sàng lọc và tỷ lệ băm của các công cụ khai thác hiện có đang tiếp tục theo cách có thể dự đoán được. Mọi người đang làm việc chăm chỉ để cung cấp The Merge càng sớm càng tốt.
Hậu The Merge, chuyện gì sẽ xảy ra?
Sau khi The Merge diễn ra, validator vẫn chưa thể rút ETH đã dùng để stake trên Ethereum về. Chỉ đến khi bản cập nhật Thượng Hải (Shanghai) được triển khai, người dùng sẽ có quyền rút lượng ETH đã nạp và stake trên Ethereum về ví của mình. Thời điểm Shanghai diễn ra vẫn chưa được công bố, chỉ được ước lượng là 6-12 tháng sau The Merge.
Đội ngũ Ethereum vẫn sẽ tiến hành bổ sung thêm nhiều cập nhật mới sau The Merge, ví dụ như Single Secret Leader Election (tức block proposer của block tiếp theo sẽ không được tiết lộ, giúp tránh được những cuộc tấn công DoS), Proof-of-Custody (giúp khuyến khích node chủ động xác thực dữ liệu trong block), tăng chiều dài địa chỉ ví/hợp đồng thông minh từ 20 lên 32 byte để hạn chế khả năng bị tấn công bởi các thuật toán lượng tử)… Đặc biệt, sau khi bản cập nhật Shanghai được triển khai, người dùng sẽ có quyền rút lượng ETH đã nạp và stake trên Ethereum về ví của mình.
Tất cả những cải tiến này đều nằm trong lộ trình giúp Ethereum trở thành một blockchain có khả năng mở rộng tốt hơn, phi tập trung hơn, đồng thời cũng an toàn hơn, từ đó đem lại cơ hội cho các dự án crypto tiếp cận với công chúng nhiều hơn.
Những quan niệm sai lầm về The Merge
The Merga sẽ giảm phí gas
Sai. Hợp nhất là một sự thay đổi cơ chế đồng thuận, không phải là mở rộng năng lực mạng lưới và sẽ không dẫn đến phí gas thấp hơn.
Phí gas là một sản phẩm của nhu cầu mạng so với năng lực của mạng. Hợp nhất không chấp nhận việc sử dụng bằng chứng công việc, chuyển sang bằng chứng cổ phần để có sự đồng thuận, nhưng không thay đổi đáng kể bất kỳ thông số nào ảnh hưởng trực tiếp đến dung lượng hoặc thông lượng mạng.
Giao dịch sẽ nhanh hơn đáng kể sau The Merge
Sai. Mặc dù có một số thay đổi nhỏ, tốc độ giao dịch hầu như sẽ vẫn giữ nguyên trên lớp 1.
“Tốc độ” của giao dịch có thể được đo lường theo một số cách, bao gồm cả thời gian được đưa vào một khối và thời gian để hoàn thành. Cả hai thay đổi này đều có một chút thay đổi, nhưng không theo cách mà người dùng sẽ nhận thấy.
Trước đây, về bằng chứng công việc, mục tiêu là có một khối mới sau mỗi ~ 13,3 giây. Trên Beacon Chain, các vị trí xuất hiện chính xác cứ sau 12 giây, mỗi vị trí là cơ hội để trình xác thực xuất bản một khối. Hầu hết các vị trí đều có các khối, nhưng không nhất thiết phải có tất cả (tức là trình xác thực ngoại tuyến). Trên các khối bằng chứng cổ phần sẽ được sản xuất thường xuyên hơn ~ 10% so với khối bằng chứng công việc. Đây là một thay đổi khá nhỏ và khó có thể được người dùng chú ý.
Proof-of-stake giới thiệu khái niệm về tính hoàn thiện của giao dịch mà trước đây không tồn tại. Về bằng chứng công việc, khả năng đảo ngược một khối trở nên khó khăn hơn theo cấp số nhân với mỗi khối đi qua được khai thác trên đầu một giao dịch, nhưng nó không bao giờ hoàn toàn đạt đến con số không. Theo bằng chứng cổ phần, các khối được nhóm thành các kỷ nguyên (khoảng thời gian 6,4 phút chứa 32 cơ hội cho các khối) mà người xác thực bỏ phiếu. Khi một kỷ nguyên kết thúc, những người xác thực sẽ bỏ phiếu xem có nên coi kỷ nguyên đó là ‘hợp lý’ hay không. Nếu người xác nhận đồng ý biện minh cho kỷ nguyên này, nó sẽ được hoàn thiện trong kỷ nguyên tiếp theo. Việc hoàn tác các giao dịch đã hoàn tất về mặt kinh tế là không khả thi về mặt kinh tế vì nó sẽ yêu cầu lấy và đốt hơn một phần ba tổng số ETH đã đặt cọc.
Nhiều dapp yêu cầu một số xác nhận khối bằng chứng công việc mất một khoảng thời gian ngang bằng với thời gian cuối cùng bằng chứng cổ phần mất bao lâu. Finality có thể cung cấp các đảm bảo an ninh bổ sung, nhưng sẽ không tăng tốc đáng kể các giao dịch.
Người dùng có thể rút ETH đã đặt cọc sau khi The Merge xảy ra
Sai. Rút tiền đặt cọc chưa được kích hoạt với The Merge. Bản nâng cấp Thượng Hải sau đây sẽ cho phép rút tiền đặt cược.
ETH đã đặt cọc, phần thưởng đặt cược cho đến nay và ETH mới được phát hành ngay sau khi Hợp nhất sẽ vẫn bị khóa trên Beacon Chain mà không có khả năng rút tiền.
Việc rút tiền được lên kế hoạch cho nâng cấp Thượng Hải, nâng cấp lớn tiếp theo sau The Merge. Điều này có nghĩa là ETH mới được phát hành, mặc dù được tích lũy trên Beacon Chain, sẽ vẫn bị khóa và kém thanh khoản trong ít nhất 6-12 tháng sau The Merge.
Người xác thực sẽ không nhận được bất kỳ phần thưởng ETH thanh khoản nào cho đến khi nâng cấp Thượng Hải với tính năng rút tiền được bật
Sai. Mẹo tính phí / MEV sẽ được ghi có vào tài khoản Mainnet do trình xác nhận kiểm soát, khả dụng ngay lập tức.
Điều này có vẻ trái ngược với lưu ý ở trên rằng tính năng rút tiền không được bật cho đến khi nâng cấp Thượng Hải, nhưng người xác thực SẼ có quyền truy cập ngay lập tức vào phần thưởng phí / MEV kiếm được trong các đề xuất khối.
Giao thức phát hành ETH như một phần thưởng cho những người xác nhận vì đã đóng góp vào sự đồng thuận. Chuỗi Beacon này tài khoản cho ETH mới được phát hành, nơi người xác thực có một địa chỉ duy nhất chứa phần thưởng giao thức và ETH đã đặt cọc của nó. ETH này bị khóa cho đến Thượng Hải.
ETH trên lớp thực thi (Ethereum Mainnet như chúng ta biết ngày nay) được tính riêng với lớp đồng thuận. Khi người dùng thực hiện các giao dịch trên Ethereum Mainnet, ETH phải được thanh toán để trang trải gas, bao gồm cả một khoản tiền boa cho người xác nhận. ETH này đã ở trên lớp thực thi, KHÔNG được giao thức phát hành mới và có sẵn cho người xác thực ngay lập tức (được cung cấp một fee recipient địa chỉ thích hợp cho phần mềm máy khách).
Khi tính năng rút tiền được bật, tất cả người đặt cược sẽ thoát ra cùng một lúc
Sai. Các lần thoát trình xác thực bị giới hạn tỷ lệ vì lý do bảo mật.
Sau khi nâng cấp Thượng Hải cho phép rút tiền, tất cả những người xác thực sẽ được khuyến khích rút số dư đặt cược của họ trên 32 ETH, vì những khoản tiền này không thêm vào lợi nhuận và nếu không sẽ bị khóa. Tùy thuộc vào APR (được xác định bằng tổng số ETH đã đặt cược), họ có thể được khuyến khích thoát khỏi (các) trình xác thực của họ để lấy lại toàn bộ số dư của họ hoặc thậm chí có khả năng đặt cược nhiều hơn bằng cách sử dụng phần thưởng của họ để kiếm được nhiều lợi nhuận hơn.
Một lưu ý quan trọng ở đây, các lần thoát khỏi trình xác thực đầy đủ bị giới hạn bởi giao thức, vì vậy chỉ có sáu trình xác thực có thể thoát mỗi kỷ nguyên (cứ sau 6,4 phút, tức là 1350 mỗi ngày, hoặc chỉ ~ 43.200 ETH mỗi ngày trong số hơn 10 triệu ETH được đặt cọc). Giới hạn tỷ lệ này điều chỉnh tùy thuộc vào tổng số ETH đã đặt và ngăn chặn dòng tiền ồ ạt. Hơn nữa, nó ngăn kẻ tấn công tiềm năng sử dụng cổ phần của họ để thực hiện một hành vi phạm tội có thể xử lý và thoát khỏi toàn bộ số dư đặt cược của họ trong cùng một kỷ nguyên trước khi giao thức có thể thực thi hình phạt chặt chém.
APR có chủ đích động, cho phép thị trường các nhà đầu tư cân bằng số tiền họ sẵn sàng được trả để giúp bảo mật mạng. Khi kích hoạt tính năng rút tiền, nếu tỷ lệ quá thấp, thì trình xác thực sẽ thoát với tỷ lệ bị giới hạn bởi giao thức. Dần dần, điều này sẽ nâng cao APR cho những người còn lại, thu hút những người tham gia mới hoặc quay trở lại.
APR cố định dự kiến sẽ tăng gấp 3 lần sau The Merge
Sai. Các ước tính cập nhật hơn dự đoán gần mức tăng 50% trong APR sau hợp nhất, chứ không phải mức tăng 200%.
APR cho các nhà sản xuất dự kiến sẽ tăng sau hợp nhất. Để hiểu được mức độ bao nhiêu, điều quan trọng là phải nhận ra sự gia tăng APR này đến từ đâu. Điều này không đến từ sự gia tăng phát hành ETH theo giao thức (việc phát hành ETH sau khi Hợp nhất đang giảm ~ 90%), mà thay vào đó là sự phân bổ lại phí giao dịch sẽ bắt đầu được chuyển cho người xác thực thay vì người khai thác.
Đây sẽ là một nguồn doanh thu riêng biệt mới cho các trình xác thực khi họ đề xuất các khối. Như bạn có thể tưởng tượng, số phí mà trình xác thực nhận được tỷ lệ thuận với hoạt động mạng tại thời điểm khối được đề xuất của họ. Người dùng càng trả nhiều phí thì người xác thực càng nhận được nhiều phí.
Nhìn vào hoạt động blockchain gần đây, khoảng 10% tất cả các khoản phí gas đang được thanh toán hiện đang được chuyển cho các thợ đào dưới dạng tiền boa, trong khi phần còn lại bị đốt cháy. Các dự đoán lỗi thời ước tính tỷ lệ phần trăm này cao hơn nhiều và được tính toán khi mức sử dụng mạng luôn ở mức cao nhất mọi thời đại. Ngoại suy con số 10% cho hoạt động mạng trung bình gần đây, ước tính rằng APR cho việc đặt cược sẽ tăng lên ~ 7%, cao hơn khoảng 50% so với APR phát hành cơ sở (tính đến tháng 6 năm 2022).
The Merge dẫn đến thời gian ngừng hoạt động của chuỗi
Sai. Nâng cấp Hợp nhất sẽ diễn ra mà không có thời gian chết.
Một lượng lớn công việc đã được thực hiện để đảm bảo việc chuyển đổi sang bằng chứng cổ phần không làm gián đoạn mạng hoặc người dùng của nó.
Hợp nhất giống như thay đổi động cơ trên tàu tên lửa đang bay và được thiết kế để thực hiện mà không cần tạm dừng bất cứ điều gì trong quá trình chuyển đổi. Hợp nhất sẽ được kích hoạt bởi tổng độ khó cuối (TTD) , là thước đo tích lũy của tổng công suất khai thác đã được sử dụng để xây dựng chuỗi. Khi thời gian đến và tiêu chí này được đáp ứng, các khối sẽ được xây dựng bằng cách sử dụng bằng chứng công việc trong một khối sang được xây dựng bằng bằng chứng cổ phần trong tiếp theo.
Ethereum không có thời gian chết.
Cryptory Tổng hợp
Tham gia cộng đồng của chúng tôi để cùng bàn luận và cập nhật những thông tin Crypto mới nhất:
- Cryptory Insights: https://t.me/CryptoryInsights
- Cryptory Global Community: https://t.me/CryptoryCommunity
- Vietnamese Telegram channel: https://t.me/cryptory_vncomm
- Facebook: https://www.facebook.com/CryptoryNetwork
- Twitter: https://twitter.com/CryptoryNetwork