Stacks là gì?
Stacks là một blockchain có mã nguồn mở bao gồm các các ứng dụng phi tập trung (dApps) và hợp đồng thông minh (smart contract) được xây dựng trên Bitcoin. Stacks sử dụng một cơ chế đồng thuận khá mới lạ là Proof-of-Transfer (PoX) giúp Bitcoin trở thành blockchain Layer 1 mà mọi dApps hay smart contract có thể lập trình và xây dựng được. Mặc dù đây là hai blockchain riêng biệt nhưng Stacks và Bitcoin có thể hoạt động cùng nhau một cách hiệu quả.
Stacks sử dụng Clarity – là một ngôn ngữ hợp đồng thông minh sử dụng cú pháp lập trình đơn giản mà không ảnh hưởng đến bảo mật của mạng lưới Bitcoin. Sau đó, cơ chế PoX kết nối trực tiếp blockchain Stacks với blockchain Bitcoin. Clarity cũng cho phép các nhà phát triển cũng như người dùng đọc mã nguồn bằng tiếng Anh dễ dàng hơn. Quan trọng nhất là Stacks cho phép tạo các hợp đồng thông minh được bảo đảm bằng Bitcoin.
Lịch sử hình thành của Stacks
Stacks ban đầu được thành lập bởi Muneeb Ali và Ryan Shea sau khi họ gặp nhau tại Đại học Princeton với tên ban đầu là Blockstack. Ngay trong năm 2017, dự án đã phát hành thành công bản alpha công khai của trình duyệt Blockstack. Mục tiêu ban đầu của dự án là khởi chạy một hệ thống nhận dạng phi tập trung và Blockstack đã đổi tên thành Stacks bằng cách khởi chạy thành công blockchain Stacks 1.0 vào năm 2018.
Vào năm 2019, Stacks đã huy động được khoảng 23 triệu USD trong đợt chào bán ICO đủ tiêu chuẩn SEC đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ. Trong năm 2020, quá trình chuyển đổi sang Stacks 2.0 đã được thực hiện. Vào đầu năm 2021, một đợt hard fork thành công đã diễn ra và mạng chính của Stacks 2.0 đi vào hoạt động.
Stacks hoạt động như thế nào?
Stacks sử dụng Bitcoin làm blockchain cố định để tạo ra một blockchain mới an toàn hơn và có các quy tắc riêng biệt. Lịch sử giao dịch được thu thập trong các khối Stacks được ghi lại trên blockchain lớp cơ sở (base layer) của Bitcoin, có nghĩa là blockchain Stacks tận dụng Bitcoin như một nền tảng an toàn để lưu trữ và xác thực giao dịch.
Để làm được điều này Stacks sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Transfer (PoX) và sẽ có 2 đối tượng tham gia vào quá trình này
- Miner (thợ đào): là những người sẽ dùng BTC để tham gia khai thác blockchain Stacks và được trả công dưới dạng phần thưởng đào block. Token STX (token chính của Stacks) được tạo ra là phần thưởng và đi kèm với phí giao dịch.
- Stacker: là những người sẽ khóa token STX của mình để nhận BTC từ thợ đào. Số lượng BTC mà Stacker nhận được sẽ tương ứng với số lượng token STX bị khóa.
Điều gì làm Stacks trở nên độc đáo?
Tính bảo mật cao
Tất cả các giao dịch trong Stacks đều được giải quyết trên blockchain của Bitcoin. Từ đây, ta có thể hiểu những giao dịch trên Stacks được thừa hưởng tính bảo mật cao của Bitcoin.
Nguồn vốn dồi dào
Stacks mở ra lượng vốn Bitcoin khổng lồ bằng cách cung cấp cho những người nắm giữ Bitcoin nhiều cơ hội hơn để có lợi nhuận từ BTC của họ. Họ có thể kiếm BTC bằng cách Stack STX và tham gia quy trình Proof-of-Transfer. Đồng thời, họ có thể sử dụng BTC trong nhiều Dapps xây dựng trên Stacks.
Tốc độ giao dịch nhanh và chi phí thấp
Về tốc độ, Stacks có khả năng cung cấp xác nhận giao dịch chỉ trong vài giây bằng cách sử dụng microblock. Do đó, mặc dù được xây dựng trên Bitcoin nhưng chi phí rất rẻ gần như bằng 0 và tốc độ giao dịch cực nhanh với là ưu điểm cực lớn của Stacks.
Thông tin cơ bản về STX token
Các thông số kỹ thuật của token STX
- Tên token: Stacks
- Token: STX
- Blockchain: Stacks
- Chuẩn token: SIP-010
- Hợp đồng: Đang cập nhật
- Công dụng token: Tiện ích
- Tổng cung: 1.818.000.000 STX
- Cung lưu hành: 1.365.574.861 STX
Phân bổ token STX
- Token bán ra năm 2018: 30%
- Kho bạc ngắn hạn: 22%
- Phân bổ cho những nhà sáng lập: 13.6%
- Token bán ra năm 2019: 9%
- Kho bạc dài hạn: 8.3%
- Phân bổ cho nhà đầu tư: 8.2%
- Phân bổ cho nhân viên: 5.6%
- Khai thác trên ứng dụng: 3%
Lịch phát hành token
Stacks đã chỉnh sửa lịch phát hành token của mình vào tháng 10/2020 khi chuyển cơ chế burn (đốt) và mint (đúc) sang mô hình giảm phát hiệu quả hơn để đạt mức ổn định. Lịch phát hành mới như sau:
- 1.000 STX mỗi khối được phát hành trong 4 năm khai thác đầu tiên sau khi ra mắt Mainet
- 500 STX mỗi khối được phát hành trong từ năm thứ 5 đến 9
- 250 STX mỗi khối được phát hành trong từ năm thứ 10 đến 14
- 125 STX mỗi khối được phát hành vô thời hạn
STX token dùng để làm gì?
- Làm phí giao dịch cho các Dapps trong hệ sinh thái của Stacks
- Đăng ký tài sản kỹ thuật số
- Dùng để xuất bản và thực thi các chức năng trong Clarity smart contract
- Staking để nhận BTC và STX làm phần thưởng cho các thợ đào dưới dạng block reward
Lộ trình phát triển
Q1/2023 – Hoàn thiện Stack 2.1
Hiện tại dự án đang trong quá trình hoàn thiện để ra mắt Stacks 2.1 – một bảng nâng cấp giữa tăng cường kết nối giữa Stacks và Bitcoin giúp cho người dùng kiếm được nhiều lợi nhuận hơn thông qua Stacking
Việc nâng cấp hardfork chưa thành công nên không thể đồng bộ hóa toàn bộ dữ liệu từ Stacks trước đó. Ngày chuyển đổi dự kiến khi Stacks 2.1 được kích hoạt sẽ diễn ra vào khoảng ngày 20/03/2023 và sẽ đồng bộ hóa đầy đủ dữ liệu Stacks trước đó.
Q4/2023 – Ra mắt Stacks
Nakatomo để giới thiệu sBTC, cập nhật ngôn ngữ Clarity để cho phép các nhà phát triển tạo các ứng dụng và trải nghiệm chẳng hạn như DeFi, NFT.
Đội ngũ phát triển
Muneeb Ali: Ông là đồng sáng lập dự án Stacks và hiện đang là chủ tịch điều hành điều hành tại Hiro – một công ty công cụ dành cho những nhà phát triển trên hệ sinh thái Stacks. Ông có bằng Tiến sĩ về Hệ thống Phân tán của Đại học Princeton đồng thời đảm nhận vị trí giảng viên về lĩnh vực điện toán đám mây tại đây.
Ryan Shea: Ông là đồng sáng lập Stacks và cũng là tác giả của một số thư viện mã nguồn mở phổ biến về mật mã học và công nghệ blockchain. Ông có bằng Kỹ sư Cơ khí và Hàng không Vũ trụ từ Đại học Princeton với chuyên ngành Khoa học Máy tính. Trước Stacks, Ryan từng là đồng sáng lập một công ty phần mềm dưới dạng dịch vụ có tên là GraphMuse.
Bên cạnh đó, Stacks còn có các cộng sự, cố vấn chuyên môn với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ blockchain như Mike Freedman, Albert Wenger,…
Nhà đầu tư
Stacks được hậu thuẫn bởi những quỹ đầu tư nổi tiếng trong thị trường crypto như Huobi Ventures, Compound VC, Applied Crypto Ventures, zk Capital,…
Hệ sinh thái của Stacks
Stacks đã được xây dựng trong một thời gian và hệ sinh thái của blockchain này ngày càng lớn mạnh. Stacks nhằm mục đích mở rộng hệ sinh thái Bitcoin lớn nhất có thể và cho phép nhiều Dapps có thể xây dựng và sử dụng. Hiện tại, hệ sinh thái có những dự án đang hoạt động trong nhiều phân khúc:
DeFi
- Alex: là một launchpad phi tập trung cho các dự án trên Stacks để tiếp cận nguồn vốn cộng đồng và các tài nguyên khác trên hệ sinh thái.
- LNSwap: là một nền trao đổi (swap) sử dụng công nghệ Trust Machines cho phép trao đổi tài sản mạng Bitcoin và Stacks. Hiện tại chỉ hỗ trợ hoán đổi BTC, STX, XUSD
- Arkadiko: là một giao thức thanh khoản phi tập trung cung cấp các khoản vay ổn định với stablecoin – USDA.
NFT
- Gamma: là một NFT Marketplace để mua và bán Bitcoin NFT được cung cấp bởi Stacks.
- StacksBridge: là cầu nối NFT chuỗi chéo (cross-chain) giữa Ethereum và Bitcoin thông qua Stacks.
DAO
- LydianDAO: là một giao thức quản lý ngân quỹ được dân chủ hóa trên Stacks.
Các phân khúc khác
- BTC.us: là tên miền Web3 được đăng ký thông qua hợp đồng thông minh và được bảo mật bởi blockchain Bitcoin.
- Console: là một nền tảng trò chuyện nhóm phi tập trung của Trust Machines.
- CityCoins: là đồng tiền mã hoá sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake để tạo ra phần thưởng cho những cá nhân hoặc chính quyền thành phố với tài sản crypto của họ.
Hiện tại, Total Value Lock (TVL) của hệ sinh thái Stacks và số lượng dự án còn khá khiêm tốn khi chỉ có 24.5 triệu USD. Tuy nhiên, hệ sinh thái Stacks đang nhanh chóng mở rộng với cả người dùng và công cụ dành cho nhà phát triển.
Cộng đồng Stacks hoạt động vô cùng sôi nổi khi có hơn 11.000 người dùng đã kiếm được hơn 100 BTC mỗi tháng trên Stacks nhờ cơ chế đồng thuận Proof-of-Transfer (POX) độc đáo này. Từ đây, sẽ có nhiều nhà đầu tư nhận thức được những lợi ích của việc xây dựng Dapps dựa trên Bitcoin trong hệ sinh thái của Stacks và thu hút dòng tiền đổ vào Bitcoin nhiều hơn.
Nhà đầu tư có thể giao dịch token STX ở đâu?
Hiện tại, token STX đã có mặt tại các sàn giao dịch như Binance, Coinbase, Kraken, OKX, Kucoin,… với các cặp giao dịch STX/BTC, STX/ETH, STX/USDT, STX/BUSD, STX/USDC,…
Nhà đầu tư lưu trữ token STX ở đâu?
Nhà đầu tư có thể lưu trữ token STX vào sáu ví sau trên chuỗi Stacks là Hiro Wallet, Xverse, D’CENT, Boom Wallet, Neptune, Wise.
Lời kết
Stacks là một dự án có tính sáng tạo và độc đáo giúp Bitcoin trở nên hữu ích hơn là một tài sản thụ động. Nếu bạn là nhà đầu tư có niềm tin Bitcoin có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai chắc chắn Stacks luôn là dự án có thể phát triển dài hạn với Bitcoin. Nên nhớ rằng Stacks luôn nằm trong top 100 đồng coin xếp theo vốn hóa thị trường trong suốt thời gian qua.
Lưu ý: Chúng tôi sẽ không chịu trách nhiệm cho bất cứ hành động đầu tư nào của độc giả. Bài viết chỉ mang tính chất truyền tải thông tin khách quan, không kêu gọi đầu tư.
Tham gia cộng đồng của chúng tôi để cùng bàn luận và cập nhật những thông tin Crypto mới nhất:
- Cryptory Insights: https://t.me/CryptoryInsights
- Cryptory Global Community: https://t.me/CryptoryCommunity
- Vietnamese Telegram channel: https://t.me/cryptory_vncomm
- Facebook: https://www.facebook.com/CryptoryNetwork
- Twitter: https://twitter.com/CryptoryNetwork